Ik fietste eens, geheel bij toeval, door het gehucht Takkebos. Nu is Takkebos om verschillende redenen een redelijk vreemde plaats. Zo is het, in tegenstelling tot wat de naam doet geloven, een allesbehalve bosrijk gebied en staat er maar één boerderij in het hele gehucht.
De eerste keer dat ik het plaatsnaambordje ‘Takkebos’ passeerde moest ik even giechelen.
Ik was op weg van Winsum naar Tinallinge en had geen idee van het bestaan van Takkebos. Wat een geluk dat ik er toevallig langs fietste. Stel je voor, bijna had ik nóóit van Takkebos gehoord. Dat zou wel sneu geweest zijn.
Takkebos ligt tussen Winsum, Baflo en Tinallinge, direct ten oosten van- en parallel aan de spoorlijn Groningen-Roodeschool. Takkebos bestaat uit één paadje, de Takkebosserweg, en een watertje, de Takkebossertocht. Het weggetje heette, volgens een kaart uit 1942, ooit Bafloërweg. Waar het weggetje en het watertje elkaar kruisen, ligt de boerderij Takkebos. Daarmee behoort Takkebos, volgens plaatsengids.nl, tot de categorie kleinste plaatsen van Nederland – dit houdt in dat het een locatie betreft van één huis plus plaatsnaambord. Abeltjeshuis is er nog zo eentje.
Volgens diezelfde kaart uit 1942 liep, vanuit Winsum gezien, de Takkebosserweg dood ter hoogte van de huidige boerderij. Daarvandaan liep een weggetje in noordwestelijke richting. Dit weggetje is inmiddels verdwenen, en de Takkebosserweg loopt helemaal door richting de Tinallingerweg.
De Takkebossertocht loopt vanaf de boerderij naar het oosten. Deze waterloop vormde tot 1991 de grens tussen de toenmalige gemeenten Winsum en Baflo.
De boerderij, die er redelijk nieuw uit ziet, wordt in ieder geval al sinds 1772 bewoond. Het pand zelf heet ook Takkebos, en was ooit een voormalige herenhuis. Rond 1840 was het een kleine boerderij en in bezit van een dhr. A. Takkebos te Ranum.
Dat brengt ons bij de herkomst van deze plaatsnaam. Het is eigenlijk niet duidelijk of de buurtschap Takkebos genoemd is naar de vroegere eigenaren van de boerderij, of dat de eigenaren zich naar de buurtschap hebben genoemd. Het blijft in ieder geval grappig: Takkebos bevindt zich in een deel van de wereld waar de omgeving uit niets dan uitgestrekte weilanden en vergezichten bestaat. In geen velden of wegen is geen bos te bekennen.
Saillant detail: toen ik ‘Takkebos’ opzocht in online databases van oude kranten, kreeg ik enkel hits van nieuwsberichten over uit de hand gelopen ruzies. Dit had echter niets met het gehucht te maken. Blijkbaar was ‘takkebos’ vroeger een veelgebruikt scheldwoord. Het Nieuwsblad van het Noorden plaatste in 1963 een verhaaltje van de hand van Annie M.G. Schmidt over zuster Klivia en buurman Bezig (wie kent ze niet). In het verhaaltje klaagt Buurman Bezig over geluidsoverlast en roept naar zuster Klivia: “Hee, stuk schrikdraad! Hitsebits! Azijnpoes! Takkebos!”
Gelukkig hoeven de bewoners van de boerderij aan de Takkebosserweg niet bang te zijn voor burenruzies wegens geluidsoverlast – de dichtstbijzijnde buren wonen ruim twee kilometer verderop.
Bronnen
www.delpher.nl
www.plaatsengids.nl/takkebos
© Sanne Meijer, 2016