Zoals jullie weten fiets ik graag door het Groningerland, op zoek naar mooie plekken en bijzondere verhalen. Onderweg kom ik dan talloze restaurants, winkeltjes, musea en tuinen tegen. In mijn nieuwe rubriek ‘Pareltjes in Stad & Ommeland’ licht ik enkele van deze verrassende hotspots uit. Leuk voor de toerist, maar zeker ook voor de doorgewinterde Groninger.
Het klooster Sint Bernardus van Aduard: je hebt er vast wel eens van gehoord. Maar als je meer wilt weten over de woelige geschiedenis van dit machtige klooster, ga dan eens op bezoek bij het Kloostermuseum St. Bernardushof in Aduard! Neem een kijkje in de oude ziekenzaal, bewonder de kruidentuin en drink een kopje koffie onder de kromgegroeide appelbomen in de boomgaard.
Het klooster als handelsplek
Het twaalfde-eeuws klooster behoorde tot de orde van de Cisterciënzers en was gewijd aan de heilige Bernard van Clairvaux. In de bloeitijd was het klooster één van de grootste van Europa. Aan het einde van de zestiende eeuw bezat het klooster 5510 hectare grond, uitstrekkend tot in Friesland en Drenthe. Zij verkregen dit land door aankopen en schenking, maar ook door het inpolderen en ontginnen van land. Het klooster van Aduard heeft een grote rol gespeeld in de waterbeheersing van het drassige landschap dat het klooster omringde. De monniken zorgden ervoor dat er kanalen werden gegraven en sluizen aangelegd.
Zo konden de inwoners van het gebied droge voeten houden, en ontstond er meer land om gewassen te verbouwen en vee te laten grazen. Het klooster beschikte over meerdere ‘voorwerken’, soms ook wel aangeduid als ‘uithoven’. Dit waren bedrijven, zoals boerderijen en steenbakkerijen, die gerund werden door lekenbroeders. De opbrengsten van het land en van de werkplaatsen waren in eerste instantie bedoeld voor het klooster zelf, maar overschotten werden verkocht met winst.
Aduarder Kring
Kloosters waren destijds dus machtige centra van handel – maar ook van wetenschap. Het klooster had een eigen ‘binnenschool’ voor onderwijs in de vrije kunsten, en zelfs een ‘buitenschool’ bij Roodeschool. In de vijftiende eeuw trok het klooster belangrijke geleerden aan uit heel Europa, waaronder Wessel Gansfort en Rudolf Agricola. De groep geleerden noemde zichzelf de Aduarder Kring en kwam bijeen in ‘de kleine academie’ in het klooster, waar de leden allerlei zaken bespraken.
In 1580 werd het klooster grotendeels verwoest door de staatse troepen. Dit luidde het einde in van het eens zo machtige klooster. De meeste gebouwen zijn kort daarna gesloopt – enkel de ziekenzaal resteert nog in Aduard. Daarnaast heeft ook nog een deel van het refugium in de stad Groningen de tand des tijds overleefd.
Kloostermuseum St. Bernardushof
In Aduard zijn er nog verschillende huizen te vinden die met kloostermoppen van het afgebroken klooster zijn gebouwd. Zo ook het oudste huis van Aduard, een pareltje uit circa 1600. Hierin is nu het klein maar fijne museum St. Bernardushof gevestigd. Maar verwacht geen doorsnee bezoekje – dit museum is een ervaring. Gastvrijheid staat er hoog in het vaandel, want je wordt persoonlijk ontvangen en je krijgt een rondleiding van een enthousiaste verteller. Het is dan ook niet lang voordat je je terug in de tijd waant.
Speciaal voor jou wordt de deur van de dertiende-eeuwse ziekenzaal geopend, met een enórme sleutel. De ziekenzaal doet nu dienst als Nederlands-hervormde kerk en is teven het oudste medische monument van Nederland. Bezoek ook eens de jaarlijkse wisseltentoonstelling over een onderwerp uit de geschiedenis сайт гидра van het klooster. Dit jaar staan de lekenbroeders in de spotlights. Mijn persoonlijke gids vertelde me honderduit over het roemruchte verleden van het klooster. Ik maakte kennis met de bijzondere abten en leerde hoe kloostermoppen gebakken worden. Laat je ook eens verrassen door al die verhalen over deze belangrijke plek in de Groninger geschiedenis.
Aduard in 3D
Vergeet overigens niet je smartphone of tablet mee te nemen, want het kloostermuseum van Aduard gaat mee met de tijd. Langs de contouren van het voormalige klooster is een wandeling uitgezet, die langs zeven kunstwerken voert. Als jij je apparaat op die kunstwerken richt, dan krijg je 3D-beelden te zien van het middeleeuwse Aduard. Je kunt zelfs virtueel door het klooster heen lopen. Hoe tof is dat? De app is gratis te downloaden.
- Vind je dat jouw museum, tuin, winkel, horecagelegenheid of toeristische attractie ook een ‘Parel in Stad & Ommeland’ is? En wil je een betrokken doelgroep bereiken om jouw pareltje te promoten? Misschien is een advertorial dan wel wat voor jou!
© Sanne Meijer, 2018